Пушкин исемендәге Дәүләт һынлы сәнғәт музейында «Сармат юлбашсылары алтыны» күргәҙмәһе сиктәрендә 1,7 меңдән ашыу Филиппов ҡурғандары ҡомартҡыһы ҡуйылған. Ҡабатланмаҫ ҡомартҡылар – күсмә сарматтар мираҫы Рәсәй фәндәр Академияһының Өфө федераль тикшеренеү үҙәге һәм Ырымбур губернатор тарих-тыуған яҡты өйрәнеү музейы фондтарында һаҡлана. Күргәҙмәне асыу тантанаһында Башҡортостан Республикаһы мәҙәниәт министрының беренсе урынбаҫары Наталья Лапшина ҡатнашты.
Күргәҙмәлә тәҡдим ителгән әйберҙәр беҙҙең эраға тиклем VI - V быуаттарға ҡарай (Тимер быуат), улар скифтарға туғандаш булған боронғо күсмә халыҡ тарафынан эшләнгән. Был әйберҙәр археологик үлсәмдәр буйынса күптән түгел (1986 йылдан 2014 йылға тиклем) Ырымбур өлкәһенең Филипповка ауылы янындағы бер нисә тиҫтә ҡурғанда табылған , ентекле реставрацияланған һәм хәҙер тәүге тапҡыр халыҡҡа күрһәтелгән.
– Был күргәҙмә бик үҙенсәлекле, сөнки тарих һәм фән өсөн бик ҡиммәтле һәм мөһим булған ҡомартҡылар Пушкин музейында тәүге тапҡыр күрһәтелә. Күргәҙмәнең йәнә бер үҙенсәлеге шунда: был алмаш проект. Пушкин музейының археологик коллекцияһының бер өлөшө әлеге ваҡытта Өфөлә күрһәтелә, ә көҙ Ырымбурға лып барыласаҡ,– тине музей директоры Елизавета Лихачева күргәҙмәнең матбуғат күрһәтеү барышында.– Филипп ҡурғандары сағыштырмаса күптән түгел ҡаҙып алынған. Рәсәй биләмәһендә табылған төрлө дәүерҙәрҙәге археологик мираҫты өйрәнеү буйынса эш, ниһайәт, яңыртылып ҡына ҡалмай, ә өҫкә ҡалҡып сыға, һәм беҙ һеҙҙең менән был тикшеренеүҙәрҙең һөҙөмтәһен күрә алабыҙ.
Башҡортостан республикаһы мәҙәниәт министрының беренсе урынбаҫары Наталья Лапшина Рәсәй федерацияһының Мәҙәниәт министрлығына һәм Пушкин исемендәге Дәүләт һынлы сәнғәт музейы етәкселегенә алмаш күргәҙмәләр үткәреү мөмкинлеге өсөн рәхмәт белдерҙе.
- Проекттың киләсәге ҙур булыуына ышанам. Был күргәҙмә аша күптәр республикабыҙ менән ҡыҙыҡһынасаҡ. Барыҙҙы ла Башҡортостанға саҡырам. Ата-бабалар мираҫына һәм кешелектең боронғо тарихына айырыуса һаҡсыл мөнәсәбәт булдырылған төбәгебеҙ менән яҡынданыраҡ танышырға килегеҙ, - тине Наталья Лапшина.
Билдәле булыуынса, бер нисә көн элек – 19 апрелдә Р.Г. Кузеев исемендәге Этнологик тикшеренеүҙәр институтының Археология һәм этнография музейында Пушкин исемендәге Дәүләт һынлы сәнғәт музейы фондынан «Троя Алтыны һәм хазиналар» күргәҙмәһе асылды. Унда Европаның Төрлө тарихи осорҙарындағы хазиналарҙан һәм ҡәберлек комплекстарынан 141 уникаль ҡиммәтле әйбер, беҙҙең эраға тиклем V мең йыллыҡ аҙағынан беҙҙең эраның VII быуатына тиклем, шулай уҡ бронза дәүеренән алып Рим ваҡытына тиклемге керамик һауыттарҙың 12 өлгөһө күрһәтелгән.
«Сармат юлбашсылары алтыны» күргәҙмәһе Пушкин музейында 2023 йылдың 25 апреленән 23 июленә тиклем эшләй.